Kaitai Shinsho (1/2)Japans eerste vertaalde anatomieboek

Halverwege de Edo-periode verscheen Japans eerste volwaardige vertaalde medische boek. Dit was Kaitai Shinsho, een vertaling van het Nederlandse anatomische boek Taher Anatomia en gepubliceerd in 1774. Kaitai Shinsho, een bekend historisch werk, werd gedurende een periode van bijna vier jaar vertaald door Genpaku Sugita, Ryosawa Maeno en anderen. Deze keer geven we een gemakkelijk te begrijpen uitleg van "Kaitai Shinsho", dat dit jaar zijn 250ste verjaardag viert.

Wat is Kaitai Shinsho?

Kaitai Shinsho werd gepubliceerd in 1774 en was het eerste volledig vertaalde medische boek van Japan. Het was de eerste echte vertaling van een westers boek en had een grote invloed op de medische wereld, die zich tot dan toe op de Chinese geneeskunde concentreerde.

De originele tekst was het anatomieboek "Anatomische Tabellen" (1722) van de Duitse arts Johann Adam Krums, dat in het Nederlands werd vertaald door de Nederlandse arts Gerard Dichten, "Ontleedkundige tafelen" (1734). Met andere woorden: de originele Nederlandse versie werd verder vertaald naar het Japans.

``Kaitai Shinsho'' bestaat uit 5 delen, 4 delen tekst en 1 deel anatomische diagrammen, en de anatomische diagrammen zijn gekopieerd door Naotake Odano, een schilder die de westerse schilderkunst leerde van Gennai Hiraga. De hoofdtekst is in het Chinees geschreven en de vertaling is voornamelijk gedaan door Genpaku Sugita en Ryotaku Maeno, die vloeiend Nederlands spraken. Daarnaast verwijzen wij bij de vertaling ook naar Nederlandse anatomische boeken.

De hoofdtekst bevat een annotatie met de tekst: 'Tsubasa (Genpaku Sugita)'s massage', en Genpaku heeft zijn eigen annotaties toegevoegd vanuit het perspectief van een arts. Bovendien werd in de Kaitai Shinsho het enorme aantal annotaties in het originele manuscript weggelaten, en er wordt aangenomen dat dit is gedaan om rekening te houden met de vertaaltijd.

Het eerste deel is een overzicht van de anatomie, inclusief lichaamsvormen, namen, elementen, skeletten en gewrichten. Het tweede deel omvat het hoofd, de huid, het haar, de lippen, het ruggenmerg/zenuwen van de hersenen, de ogen, oren, de neus, de tong, en het derde deel omvat de borst, het septum, de longen, het hart, de slagaders en aders, de poortader, de buik, maagdarmkanaal, mesenterium/chyle-kanalen, pancreas, en het vierde deel omvat de milt, lever, galblaas, nieren, blaas, voortplantingsorganen, zwangerschap en spieren.

Centrale karakters van "Kaitai Shinsho": Genpaku Sugita en Ryosawa Maeno

Kaitai Shinsho was een samenwerking tussen verschillende Nederlandse wetenschappers en artsen, maar de bekendste vertaler was Genpaku Sugita. Genpaku Sugita werd in 1733 in Edo geboren als de derde zoon van Hosen Sugita, een arts in het Obama-domein van de provincie Wakasa (het huidige Obama City, prefectuur Fukui, enz.). Hij studeerde geneeskunde in Edo en werkte in 1753 als arts in het bovenhuis van de Obama-clan. Daarna, terwijl hij als arts voor de Obama-clan werkte, opende hij zijn eigen praktijk als stadsarts in Nihonbashi. Vanaf ongeveer deze tijd lijkt hij contact te hebben gehad met Nederlandse geleerden als Gennai Hiraga. In 1765 werd hij de hoofdarts van de Obama-clan.

Aan de andere kant werd Ryotaku Maeno, die bekend staat als een andere vertaler, geboren als zoon van een samoerai uit het Edozume-domein van het Fukuoka-domein (prefectuur Fukuoka), maar verloor zijn ouders op jonge leeftijd, dus verhuisde hij naar de Yodo-domein (wijk Fushimi, stad Kyoto, prefectuur Kyoto). Hij wordt toevertrouwd aan de zorg van de dokter Zenzawa Miyata. Daarna werd hij geadopteerd door de familie Maeno van het Nakatsu-domein (Nakatsu City, prefectuur Oita, enz.) en werd hij arts voor het Nakatsu-domein. Ryosawa begon rond 1743 Nederlandse studies te studeren en studeerde in zijn latere jaren bij Konyo Aoki. Hoe dan ook, hij concentreerde zich op Nederlandse studies, en van 1769 tot 1770 overtuigde hij de feodale heer om hem toestemming te geven om in Nagasaki te studeren, en studeerde hij Nederlands. In die tijd kwam Ryosawa 'Taher Anatomia' tegen.

Achtergrond van “Kaitai Shinsho”: Tokugawa Yoshimune en Nederlandse studies

De Edo-periode heeft een sterk imago van ‘nationaal isolement’, maar de handel met Nederland, China, Korea en de Ainu ging zelfs tijdens de periode van isolatie door. Nagasaki. Terwijl het christendom verboden was, was Nederland, een protestants land met een beleid van scheiding van zendingswerk en handel, het enige westerse land dat handel mocht drijven.

De shogun op het moment dat "Kaitai Shinsho" werd geschreven was Tokugawa Yoshimune, de 8e shogun. Yoshimune had oorspronkelijk een sterke interesse in praktische wetenschappen zoals astronomie, geneeskunde en aardrijkskunde, en was iemand met een sterke interesse in westerse technologie en kennis. In het tijdperk vóór Yoshimune schreef Shiraishi Arai het onderzoeksboek 'Seiyo Kibun' en het wereldgeografieboek 'Kaoran Igon', gebaseerd op zijn ondervraging van de Italiaanse missionaris Giovanni Battista Siducci. Er wordt gezegd dat het lezen van dit boek die van Yoshimune heeft verdiept belangstelling voor het Westen.

In 1720 versoepelde Yoshimune de import van in het Chinees vertaalde buitenlandse boeken die geen verband hielden met het christendom. Bovendien liet hij Konyo Aoki, een confucianistische geleerde die beroemd was vanwege het populariseren van zoete aardappelen, en Motojo Noro, een botanicus, Nederlands leren. Konyo Aoki heeft inleidende boeken over de Nederlandse taal geschreven, waaronder ``Japans-Nederlandse vertaling'', ``Japans-Nederlandse vertaling'' en ``Japans-Nederlandse karaktervereenvoudiging.'' Deze bewegingen leidden tot de bevordering van de Nederlandse studies.

Nederlandse geleerden begonnen te communiceren met de Nederlanders in Nagasaki en het hoofd van de Dejima Waran Trading Post en tolken die Edo kwamen bezoeken. Naarmate de Nederlandse studies zich verspreidden, begonnen boeken die in het Nederlands waren geschreven actief te worden vertaald. Het boek waarmee dit proces op gang kwam was Kaitai Shinsho.

Waarom werd “Kaitai Shinsho” gepubliceerd? De vastberadenheid van Genpaku Sugita en anderen

Waarom werd Kaitai Shinsho überhaupt gepubliceerd? Genpaku Sugita kwam in het bezit van Kaitai Shinsho dankzij de hulp van Nakagawa Junan, een Nederlandse geleerde en arts. Jun'an kreeg twee boeken te zien, 'Taher Anatomia' en 'Casparus Anatomia (Nieuwe Anatomie),' van de Kapitan-groep die in 1770 naar Edo kwam, en hij liet ze aan zijn collega Genpaku Sugita zien.

Genpaku was verrast door de details van de anatomische diagrammen en dacht: 'Ik zou ze graag bij de hand hebben', maar aangezien hij niets had, smeekte hij de Obama-clan om 'ze op de een of andere manier alsjeblieft te kopen.' ' Volgens Genpaku's latere memoires, 'Dangaku Jijisho', raadpleegde hij Shinzaemon Oka, een hoofdbewaarder, en kon hij het met succes kopen met de hulp van Kozaemon Kura, een confucianistische geleerde. Overigens verwierf Genpaku later Casparus Anatomia (Nieuwe Anatomie), dat hij als referentie gebruikte bij het vertalen van Kaitai Shinsho.

In maart van hetzelfde jaar kreeg Genpaku de kans om de autopsie van een lijk bij te wonen, wat hij altijd al had gewild. Ik kreeg een telefoontje van een functionaris van het shogunaat met de mededeling dat er autopsie zou worden uitgevoerd op het lichaam van een crimineel op het Kozukawara Execution Ground (Minamisenju, Arakawa-ku, Tokio). Genpaku nodigt Junan Nakagawa en Ryosawa Maeno uit. Op dat moment bracht Genpaku 'Taher Anatomia' mee, en tot zijn verbazing had Ryosawa ook 'Taher Anatomia' die hij in Nagasaki had verkregen, en het klikte met zijn drieën.

Terwijl ze getuige zijn van de autopsie, vergelijken ze alle drie de details van de autopsie met de beschrijvingen in ‘Taher Anatomia.’ Hoe nauwkeurig is het Nederlandse anatomieboek, in tegenstelling tot eerdere Chinese medische boeken? Ze waren alle drie onder de indruk van de precisie van de tekeningen, maar als artsen moeten ze de exacte toestand van het menselijk lichaam kennen! Ik heb een crisisgevoel. Hij besloot Taher Anatomia te vertalen om het nuttig te maken voor de Japanse medische gemeenschap.

Er is geen woordenboek! Het vertaalwerk was erg moeilijk

De dag na de autopsie begonnen Genpaku Sugita en zijn collega's met vertaalwerk in het huis van Ryosawa Maeno. Er bestonden in die tijd echter nog geen echte Nederlandse woordenboeken, en hoewel Ryosawa wat Nederlands had geleerd, verstond Genpaku nauwelijks Nederlands. In ‘The Beginning of Dutch Studies’ staat: ‘Het is als een schip zonder roer dat net de oceaan op gaat, en ik kan op geen enkele manier stoppen, maar ik ben volkomen verbaasd.’ Ik begin? Er staat geschreven dat hij geen idee had.